سلام آب بر لب تشنه قزل‌اوزن

رودخانه قزل‌اوزن یکی از طویل‌ترین و زیباترین رودخانه‌های ایران است که از ارتفاعات کردستان سرچشمه می‌گیرد و از بخش جنوب‌غربی وارد خاک استان زنجان می‌شود که در آخرین مسیر خود قبل از خروج از محدوده استان زنجان، مسیر ۷۰ کیلومتری را از داخل شهرستان طارم طی می‌کند.

رودخانه قزل‌اوزن در زمانی که هنوز تراژدی مرگ رودخانه‌ها در کشور به صدا در نیامده بود، یکی از پرآب‌ترین رودخانه‌های استان و پناه شالیزارها و باغ‌های بزرگ‌ترین باغ زیتون کشور بود که بارقه‌های امید را در دل کشاورزان رنجور و زحمت‌کش این دیار می‌تاباند.

قزل‌اوزن که اکنون نفس‌های آن به واسطه خشکسالی، احداث چند سد مختلف بر روی آن، استفاده غیرمجاز و بی‌رویه کشاورزان از آب این رودخانه و مدیریت نشدن اصولی آب در حوضه‌های آب‌ریز به شماره افتاده، شاهرگ حیاتی زندگی مردمانی است که درآمدی جز کشاورزی ندارند و با خشک شدن آن نه تنها اقتصاد آنان، بلکه اقتصاد استان به شدت ضربه خواهد خورد، زیرا بخشی از اقتصاد استان به کشاورزی طارم به ویژه زیتون گره خورده است.

با توجه به اینکه از اواسط مردادماه قزل‌اوزن خشک می‌شود، چند سالی است که با خریداری آب از سد آیدوغموش، مشکل کشاورزان طارمی تا حدود زیادی مرتفع شده است اما با توجه به شرایط کم‌بارشی امسال، دو ماه زودتر این آب خریداری شده است.

رودخانه قزل‌اوزن در مسیر خود ۱۸ هزار هکتار از مزارع و باغات طارم را سیراب می‌کند که با توجه به این موضوع برای حل مشکل کشاورزان طارمی ۲۰ میلیون مترمکعب آب از سد آیدوغموش خریداری و در این رودخانه رهاسازی شد تا کورسوی روشنی در دل تاریک کشاورزان طارم در بحران فعلی آب در کشور باشد.

در همین رابطه، نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس شورای اسلامی با اشاره به کمبود ۵ میلیون‌ مترمکعبی آب شرب و صنعت در طارم، می‌گوید: با وجود بهره‌مندی از ۳۲ هزار هکتار اراضی آبی در این شهرستان، کشاورزی نیز با چالش دسترسی با آب مواجه شده است؛ چرا که به میزان ۳۰ میلیون مترمکعب با کمبود آب مواجه است.

مصطفی طاهری با تاکید بر اینکه امسال شرایط بحرانی‌تر است، چون میانگین بارندگی نسبت به بلندمدت بیش از ۳۰ درصد و نسبت به سال قبل بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته است، ادامه می‌دهد: با توجه به این‌ موضوع، باغ‌های طارم در معرض خشک شدن قرار داشتند.

این مسئول با یادآوری تلاش‌های انجام شده در راستای آزادسازی آب از سد آیدوغموش برای آبیاری شالیزارها و باغات زیتون طارم، ادامه می‌دهد: هر ساله ۱۵ مرداد قزل‌اوزن خشک می‌شد و ۲۵ میلیون‌ مترمکعب آب از سد مذکور به استان تامین می‌شد اما امسال با شرایط کم‌بارشی از دو ماه قبل‌تر این آب خریداری شده است.

این مسئول با یادآوری اینکه در کنار کمبود آب با موضوع کیفیت آب نیز مواجه هستیم که می‌تواند کشاورزی را تحت تاثیر قرار دهد، اضافه می‌کند: با توجه به اینکه حجم آب ورودی اندک است، از کشاورزان درخواست می‌شود مدیریت اصولی در این زمینه داشته باشند.

رئیس سازمان جهادکشاورزی استان زنجان نیز در این‌باره، می‌گوید: در استفاده از آب، اولویت اساسی برای زیرساخت‌هایی مانند زیتون است.

جواد تاراسی با یادآوری این مطلب که طارم یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان زیتون کشور است، می‌افزاید: در حال حاضر طارم ۲۰ هزار هکتار زیتون دارد که تلاش می‌کنیم با بهره‌گیری از آب رهاسازی شده سد آیدوغموش در قزل‌اوزن و آبیاری این باغ‌ها با آب این سد، این سرمایه را در استان پا برجا نگه داریم.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان زنجان نیز با اشاره به اینکه متوسط ورودی آب شهرستان طارم در سالیان گذشته در ماه خرداد ۳۴.۵ مترمکعب در ثانیه بوده است، می‌گوید: سال آبی گذشته یعنی ۹۹ – ۹۸، سال آبی خوبی به لحاظ بارش‌های صورت گرفته بود.

اسماعیل افشاری با اشاره به اینکه حدود ۴۰ مترمکعب در ثانیه در خرداد آن سال آب وارد این شهرستان شد، عنوان می‌کند: خردادماه امسال این میزان تقریباً به صفر رسیده است.

وی با اشاره به رهاسازی آب از سد آیدوغموش استان آذربایجان‌شرقی به قزل‌اوزن، عنوان می‌کند: سال ۱۳۹۶ این موضوع عملیاتی شده است که سال گذشته به دلیل بارش‌های خوبی که در استان شاهد بودیم، این رهاسازی صورت نگرفت.

افشاری با اشاره به اینکه سه سال متوالی این رهاسازی انجام و موجب نجات یافتن محصولات کشاورزی شهرستان طارم از خشکسالی شد، ادامه می‌دهد: از کشاورزان و بهره‌برداران این شهرستان که به هر نحو از رهاسازی این آب منتفع می‌شوند، درخواست داریم آب‌بهای معوقه خود را پرداخت کنند تا در تداوم رهاسازی آب از سد آیدوغموش وقفه ایجاد نشود.

این مسئول با یادآوری اینکه رهاسازی آب این سد به قزل‌اوزن حدود دو ماه زودتر نسبت به سال‌های قبل انجام‌ شد، خاطرنشان می‌کند: آب این سد از هفته گذشته در رودخانه قزل‌اوزن جاری شده است که به دلیل اجرای مانور، دریچه‌ها موقتاً دو روز کنسل شد و با اتمام این مانور، رهاسازی دوباره انجام می‌شود.

سد آیدوغموش از جریان سطحی رودخانه آیدوغموش به وجود می‌آید. این رودخانه، از شاخه‌های اصلی رودخانه قزل‌اوزن محسوب می‌شود. سد آیدوغموش به منظور بهره‌گیری بیشتر از آب‌های سطحی و توسعه و بهبود آبیاری اراضی منطقه احداث شده است.

منبع:ایسنا